“Je kunt het Midden-Oosten niet naar Europa halen zonder vrouwenhaat en het seksueel geweld erbij te importeren”. Deze zin kwam ik tegen in de Trouw, (bijlage Letter & Geest) van iemand die uiteenzet dat er zeker een kern van waarheid in deze uitspraak schuilt. Het artikel staat bol van gruwelijke feitelijke gebeurtenissen, als het gaat over de positie van vrouwen in de Arabische wereld. Over vrouwen die zichzelf in brand steken om aan een slecht huwelijk te ontsnappen, het bizar hoge aantal vrouwenbesnijdenissen, maar ook over het recente geweld tegen vrouwen, ineens veel dichter bij huis.
Deze blog gaat niet over de vluchtelingenproblematiek maar over de invloed van de heersende cultuur op ons denken als het gaat over de rol en positie van vrouwen.
Het feminisme, als voorvechter van gelijkheid tussen man en vrouw, heeft ons veel gebracht. Het idee dat vrouwen dezelfde plaats, bestemming en rol als de man moeten (kunnen) hebben, is diep in ons denken doorgedrongen. Ik vraag me af hoe dit denken invloed heeft op ons en wat de gevolgen daarvan zijn. In hetzelfde artikel las ik trouwens dat Egyptische christenen hun meisjes besnijden. Onder invloed van de heersende tijd en cultuur (!) hebben ze dezelfde obsessie met de zuiverheid van meisjes, als hun volksgenoten.
Ik geloof zelf dat deze tegenreactie – want dat is wat het feminisme is geweest: een reactie op stelselmatige onderdrukking van vrouwen en heel veel onrecht door de eeuwen heen – zover is gegaan dat het een negatief effect heeft op huwelijken, gezinnen en met name op vrouwen.
Praten over de plaats van de vrouw, over rollen en rolverdeling geeft mij al snel wat spanning, merk ik. Formulering en zelfs woordkeuze komen heel nauw en mijn weerstand om in het hoekje van traditioneel ingestelde vrouwen weggezet te worden is best groot. Ook ík voel me snel aangevallen en niet begrepen als het gaat over dit onderwerp. Zowel door mensen die mannelijke en vrouwelijke stereotypen of rigide rollenpatronen verdedigen vanuit de Bijbel als ook door mensen die het idee dat God ons met een bedoeling mannelijk en vrouwelijk gemaakt heeft helemaal overboord zetten. Het komt dus heel nauw, ook in hoe ik mijn woorden kies, als ik zoek naar wat God mij als vrouw geschonken heeft om mijn roeping te vervullen.
Ik geloof dat God ons gemaakt heeft. Hij heeft ervoor gekozen om ons mannelijk en vrouwelijk te maken. Op de verschillen tussen mannen en vrouwen wil ik niet zo ingaan, een veel beschreven en besproken onderwerp. Dat de vrouw gemaakt wordt door een deel weg te halen bij de man maakt duidelijk dat de een onvolledig is zonder de ander. De veel besproken, bezongen en beschreven verschillen tussen mannen en vrouwen onderschrijven voor mij de bedoeling van een eigen roeping voor man en vrouw. We zijn blijkbaar verschillend toegerust.
Ik kreeg laatst een mail van een vrouw die net haar hulpverleningstraject heeft afgerond. Ze schrijft: “Ik klopte aan vanwege mijn voortdurende stress, de spanning rondom gezin, huishouden, werk en relatie. Het kostte mij veel moeite om alle ballen hoog te houden.” Het raakt mij als ik vrouwen gebukt zie gaan onder een te zware last!
In haar boek De lessen van burn-out citeert Annegreet van Bergen de Vlaamse hoogleraar sociologie Mark Elchardus: “Complexe samenlevingen moeten een ware kakofonie van ritmen en tijden op de ene of andere manier toch tot een symfonie brengen en een aanhoorbare temporele ordening ontwikkelen.” Annegreet gaat hier op door: “Het op elkaar afstemmen van verschillende ritmen is echter steeds lastiger geworden. Een van de meest ingrijpende oorzaken is wellicht de toegenomen arbeidsmarktparticipatie van de vrouw. In de jaren vijftig en zestig vervulde de huisvrouw een bufferfunctie: zij ving de schokken op tussen de botsende tijdsordes van werk, school, winkels, vrije tijd. Nu de huisvrouw die bufferfunctie niet meer waarneemt, komen die verschillende tijdsordes veel harder en directer met elkaar in botsing.”
De fase waarin je kinderen krijgt en een gezin sticht valt vaak samen met de tijd dat je bezig bent om je te ontwikkelen in je vakgebied. Wat voor iedereen geldt, is dat je draagkracht (dat wat je aankunt) in evenwicht moet zijn met de draaglast (dat wat je op je bordje hebt of krijgt in het leven). Als dat niet in balans is kun je klachten ontwikkelen. Wij kunnen niet allemaal hetzelfde aan. De zorg voor heel jonge kinderen kost mij ontzettend veel energie. Ik zie moeders om mij heen veel makkelijker omgaan met het voortdurende appèl dat vaak samen gaat met zorg voor jonge kinderen. Makkelijk gezegd, moeilijk soms in de praktijk van het (gezins-)leven.
Eind mei presenteerde De Wereld Draait Door de documentaire over het 40e levensjaar van Halina Reijn. De ‘OK vrouw’ gaat over het feit dat ze ongewenst kinderloos is. In gesprek met haar zus, die gepromoveerd is en nu thuis de zorg heeft voor haar drie kinderen, noemt zij dat er allerlei dogma’s (!) zijn vanuit onze tijd en cultuur rondom het moederschap en de positie en rol van de vrouw.
De OK-vrouw – over rolverdeling from Vrouw van waarde on Vimeo.
Ik denk dat een van die dogma’s bijvoorbeeld is dat je als vrouw gestimuleerd wordt om ieder geval te streven naar economische onafhankelijkheid en het idee dat vrouwen dezelfde plaats, bestemming en rol als de man moeten (kunnen) hebben. Daarbij noemt ze ook dat je in deze tijd geen credits krijgt, vanuit je omgeving, als je als vrouw kiest om (voor een groot deel) thuis te zijn in het gezin. Ik denk dat veel vrouwen te lijden hebben onder deze druk.
Kathy Keller (vrouw van Tim Keller) schrijft in het boek Het huwelijk: “Hoe duidelijk het principe ook is – dat de man dienend leiding moet geven en het hoogste gezag heeft in het gezin en de vrouw die als vrijwillige geschenk hem ondergeschikt is en alles in zich heeft om een krachtige helper te kunnen zijn – de Bijbel geeft nauwelijks aanwijzingen voor de vormgeving daarvan in concreet gedrag.” Logisch ook want de bijbel is een boek voor alle tijden en culturen. En ook voor alle koppels in hun eigen specifieke omstandigheden.
Het is aan koppels zelf om de uitdagende zoektocht aan te gaan hoe ze kun specifieke rollen vorm kunnen geven en hoe het plaatje van het leven van alledag eruit ziet.
Werken buiten de deur? Studeren voor een vrouw? De container buiten zetten een taak voor hem of voor haar? En de vaatwasser uitpakken dan? Het valt vanuit de Bijbel niet te verdedigen het zo specifiek in te vullen. De problemen ontstaan als we ons laten meevoeren met de dogma’s van deze tijd. Elkaar beconcurreren omdat we geloven dat we als man en vrouw dezelfde plek, bestemming en rol moeten kunnen hebben. Een papa-dag? Prima, maar mag hij dan ook ‘papa’ dingen doen? Of moet hij net zo goed kunnen multitasken en reken ik hem erop af als de vaatwasser nog vol is en in huis niet aan kant is gemaakt met die finishing touch waar ik als vrouw vaak veel oog voor heb?
Ik sprak een vrouw die terugkijkend op haar uit elkaar gevallen huwelijk het volgende zei: “Toen mijn man zijn baan kwijt raakte en ik binnen hetzelfde bedrijf de ene kans na de andere kreeg, kansen die mij uiteindelijk naar de top hebben gebracht, zie ik nu dat ik verraad heb gepleegd. Door de jaren heen heb ik zijn rol helemaal op me genomen en hij heeft zich gevoegd in mijn rol. Terugkijkend heeft hij zich gecastreerd gevoeld en ik heb me er diep ongelukkig over gevoeld dat ik heel weinig heb kunnen ondersteunen en zorgen, wat eigenlijk wel een verlangen was.”
Vullen we elkaar aan zoals God het bedoeld heeft? Voor mij is het een dagelijkse zoektocht en ik voel me verre van gearriveerd. De centrale vraag voor mij: hoe kunnen we het tere onderwerp ‘positief anders’ zo uitleven dat we in onze kracht staan, elkaar aanvullen en voor onze kinderen sterk staan als ouderpaar.
Mannen die onderdrukken en vrouwen onrecht aandoen is per definitie ver afstaan van Gods bedoeling met ons. Mannen die hun plek niet in (kunnen) nemen kan net zoveel schade aanrichten. Op allerlei manieren is het onze cultuur ingeslopen: mannen die zacht, zorgend, huishoudelijk en ondersteunend ‘moeten’ zijn. En vrouwen die gedreven worden om onafhankelijk, sterk en leidend te zijn. Het is een serieus item voor op de agenda van bedrijven en instellingen: genderspecifieke organisatiedilemma’s…..of met andere woorden…..meer vrouwen aan de top.
Cabaretière Linette van Dongen zei in haar voorstelling Tegenwind dat ze zo blij is met haar man omdat hij een ‘echte!’ man is. Het helpt haar, als vrouw vol ambities buiten de deur, om echt vrouw te kunnen zijn. En zelf heb ik gemerkt dat als ik, soms heel onbeholpen, mijn plek inneem het mijn zorgzame, zachte, gevoelige man:-) helpt om sterk, beschermend en leidend te kunnen zijn.
Recente reacties